Ước tính, tổng lượng tro xỉ tồn lưu của Việt Nam đến năm 2030 sẽ vượt 422 triệu tấn. Nếu không có phương pháp tái chế và tái sử dụng hợp lý, loại tro này sẽ đe dọa rất lớn đến môi trường và sức khỏe con người. Tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế đối với việc sử dụng loại tro nay trong quá trình tái chế.
Làm cách nào để xử lý hơn hàng triệu tấn tro xỉ thải ra ngoài môi trường?
Đối với nước ta
Tính đến năm 2017, số lượng nhà máy nhiệt điện đang vận hành tại Việt Nam là 20 nhà máy, với tổng công suất là 13.110 MW. Người ta ước tính rằng có khoảng gần 16 triệu tấn tro được được thải ra trong quá trình sản xuất nhiệt điện hàng năm và có nguy cơ tăng đến mức báo động trong vài năm tới.
“Theo tính toán của Viện Nghiên cứu Vật liệu xây dựng, đến năm 2030, tổng lượng tro, xỉ lưu giữ sẽ vượt quá 422 triệu tấn. Nếu không có biện pháp tái chế, tái sử dụng hợp lý, số tro nóng này sẽ trở thành điều đáng quan ngại và có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp cho cuộc sống con người” bà Lê Văn Quang (Xây dựng Viện Vật liệu) cho biết.
Vấn đề này cũng đã khơi dậy sự quan tâm nghiên cứu ở nhiều nước. Trong đó, chú trọng nhất vẫn là phương án sử dụng tro xỉ nóng để sản xuất các sản phẩm vật liệu xây dựng.
Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho biết; tính đến cuối năm 2018; trên toàn thế giới đã có tất cả 13.377 bằng sáng chế cho việc nghiên cứu và ứng dụng tro xỉ làm phụ gia trong sản xuất vật liệu xây dựng. Trong giai đoạn 2008-2018; các tác phẩm được cấp bằng sáng chế đã tăng gấp ba lần so với những gì có trong lịch sử.
Đối với thế giới
Theo báo cáo của Hiệp hội xi măng Nhật Bản vào năm 2013; quốc gia này có khoảng 12,5 triệu tấn tro xỉ. Quốc gia này đã tái sử dụng toàn bộ tro xỉ để làm phụ gia sản xuất xi măng, bê tông và vật liệu xây dựng dân dụng như gia cố, san lấp… Tỷ lệ tro xỉ nhiệt điện được tái sử dụng; tái chế tại các quốc gia như Mỹ, châu Âu, Trung Quốc, Ấn Độ… cũng chiếm hơn 60%.
Cách tận dụng tối đa chức năng của tro xỉ trên thế giới
Tro xỉ được sử dụng để làm phụ gia sản xuất xi măng là một trong những ứng dụng quan trọng của nguồn vật liệu này. Holley J và Young W D (ở Hoa Kỳ) đã công bố sáng chế sử dụng tro xỉ; sacarit; metakaolin và đá bọt để tạo thành xi măng vào năm 2018. Cũng trong năm này; các tác giả Trung Quốc đã công bố sáng chế phương pháp hình thành vật liệu xây dựng có chứa tro bay; giúp cải thiện cường độ cũng như khả năng chống nước của vật liệu.
Tro xỉ nguồn nguyên liệu để sản xuất vật liệu có nhiều tiềm năng
Đặc biệt tại Việt Nam; các công trình được cấp bằng sáng chế sử dụng tro xỉ làm vật liệu xây dựng cũng đã được công bố. Ví dụ: tông Trần Trung Nghĩa sản xuất xi măng, tro bay và hỗn hợp phế liệu để sản xuất bê tông ốp lát; ôngPhạm Tuấn Nhị cam kết sản xuất bê tông nhẹ không sử dụng xi măng, gạch nhẹ, ván nhẹ cách nhiệt…Theo định hướng phát triển của chính phủ; 30% tro xỉ sẽ được tái sử dụng vào năm 2020. Việc xây dựng nơi lưu trữ tro tại các bãi chôn lấp sẽ được đề cao để mà nước ta có thể tái sử dụng toàn bộ tro xỉ thải ra hàng năm.
Theo Thạc sĩ Lê Văn Quan; hiện nay có hai công nghệ thường được sử dụng trong các nhà máy nhiệt điện là công nghệ đốt than và công nghệ đốt than tầng sôi. Đặc biệt, hoàn toàn có thể sử dụng công nghệ đốt than làm phụ gia sản xuất vật liệu xây dựng để tái sử dụng tro xỉ của nhà máy. Tuy nhiên, sự việc này vẫn còn nhiều hạn chế.
Gạch không nung được chế tạo từ tro xỉ chưa được người sử dụng tin dùng
Nguyên nhân là do, chúng ta còn thiếu hệ thống tiêu chuẩn; hướng dẫn kỹ thuật sử dụng tro xỉ nhiệt điện; ngay cả với những ứng dụng có thể tiêu thụ với lượng lớn; giá trị cao như sử dụng cho bê tông; hay làm vật liệu thay thế trong sản xuất xi măng, gạch không nung…
Còn theo ông Nguyễn Trí Dũng; Giám đốc công ty TNHH Gạch ống không nung Ngôi sao Bình Dương cho biết; nguyên nhân chính không sử dụng gạch không nung là do thói quen và tâm lý của người tiêu dùng. Những sản phẩm gạch không nung từ tro xỉ có chất lượng tốt; giá tương đương các loại gạch đất sét nung hiện mới chỉ được sử dụng tại các khu công nghiệp. Còn người dân chưa thực sự tin tưởng nên vẫn e ngại khi sử dụng sản phẩm này.
Trích dẫn từ batdongsan.com.vn
Bích Oanh
