Đối với các gia đình có em bé nhỏ dưới 3 tuổi thì suy sinh dưỡng là một nỗi ám ảnh đáng sợ. Nguyên nhân dẫn tới bé bị suy sinh dưỡng là do cơ thể không được cung cấp và bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng và năng lượng đầy đủ như thiếu hụt vitamin; protein và các chất khoáng.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng bị suy dinh dưỡng ở trẻ em
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng bị suy sinh dưỡng ở trẻ em thì có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng. Sau đây là một số yếu tố chủ yếu:
Do dinh dưỡng: Đây là một trong những nguyên nhân rất quan trọng và các bà mẹ hay thường gặp nhất là do nuôi bé không đúng cách; mẹ thiếu kiến thức về nuôi con; kiến thức dinh dưỡng hoặc không đủ thời gian chăm sóc cho bé . Khi mẹ có bị thiếu hoặc mất sữa sẽ lập tức ép bé bổ sung ăn ngoài cả chất lượng về số lượng
Do ốm đau liên miên: Trẻ dưới 3 tuổi thường dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp; các bệnh liên quan tới tiêu hóa; các biên chứng sau các bệnh về sở; lỵ; viêm phổi;…
Do thể tạng dị tật: Có một số trường hợp em bé sinh ra khi còn chưa đủ tháng; suy sinh dưỡng bào thai hay bị tật về cơ thể như tim bẩm sinh; hở hàm ếch;…
Do điều kiện kinh tế phát triển xã hội: Suy dinh dưỡng thườn tồn tai ở một số đất nước chưa phát triển; lạc hậu; kinh tế; văn hóa; dân trí không phát triển. Ở một số nước phát triển; tình trạng bé bị suy sinh dưỡng ít hơn do có đời sống phát triển và tiếp thu được nhiều kiến thức về dinh dưỡng.
Những dấu hiệu của trẻ bị suy dinh dưỡng
Không lên cân hoặc giảm cân
Teo mỡ ở cánh tay, thịt nhẽo.
Teo nhỏ: mất hết lớp mỡ dưới da bụng.
Da xanh, tóc thưa rụng dễ gãy, đổi màu.
Ăn kém, hay bị rối loạn tiêu hóa: ỉa phân sống, ỉa chảy hay gặp.
Thể nặng: Có phù hoặc teo đét, có thể biểu hiện của thiếu vitamin gây quáng gà, khô giác mạc đến loét giác mạc. Hiện nay thể nặng rất hiếm gặp.
Các bà mẹ cần phải làm gì khi trẻ bị suy dinh dưỡng?
Với thể vừa và nhẹ (độ I và độ II): Điều trị tại nhà bằng chế độ ăn và chăm sóc.
Chế độ ăn: Cho trẻ bú mẹ theo nhu cầu, bất cứ lúc nào kể cả ban đêm.
Nếu mẹ thiếu hoặc mất sữa: Dùng các loại sữa bột công thức theo tháng tuổi, hoặc dùng sữa đậu nành (đậu tương).
Đối với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên cho trẻ ăn bổ sung theo tháng tuổi nhưng số bữa ăn phải tăng lên, thức ăn phải nấu kỹ, nấu xong ăn ngay.
Tăng đậm độ năng lượng của bữa ăn bằng cách cho tăng thêm enzym (men tiêu hóa) trong các hạt nảy mầm để làm lỏng thức ăn và tăng độ nhiệt lượng của thức ăn.
Những loại thực phẩm nên dùng cho trẻ suy dinh dưỡng.
Gạo, khoai tây.
Thịt: gà, lợn, bò, tôm, cua, cá, trứng.
Sữa bột giàu năng lượng: Theo hướng dẫn cụ thể của Bác sĩ.
Dầu, mỡ.
Các loại rau xanh và quả chín.
Một số mẫu thực đơn phục hồi trẻ suy dinh dưỡng tại nhà
Các bạn có thể tham khảo và áp dụng một số thực đơn sau để phục hồi trẻ suy dinh dưỡng tại nhà:
Trẻ dưới 6 tháng
Bú sữa mẹ theo nhu cầu của trẻ. Chú ý chăm sóc dinh dưỡng cho Bà mẹ để mẹ có đủ sữa nuôi con (Bà mẹ cần ăn đủ, ngủ tốt, làm việc nhẹ nhàng). Trường hợp mẹ không đủ sữa mà phải dùng các sản phẩm thay thế sữa mẹ thì phải có chỉ định của Bác sĩ.
Trẻ từ 6 – 12 tháng
Cho trẻ ăn nước cháo xay trộn sữa như trên nhưng tăng thêm lượng thịt, gạo và rau củ, trường hợp trẻ không thích ăn cháo trộn sữa thì dùng sữa cao năng lượng pha với nước sôi để ấm theo hướng dẫn mỗi ngày uống 500ml và cho ăn bột hoặc cháo xay 3 -4 bữa/ngày, trẻ ăn ít có thể tăng số bữa lên, dùng nước giá đậu xanh để làm lỏng thức ăn: 10g giá đậu xanh/10g bột.
Trẻ 13 -24 tháng
6h: 150 – 200ml sữa cao năng lượng
9h: Cháo thịt + rau: 200ml
Gạo tẻ: 30g (1 nắm tay)
Thịt nạc: 50g
Dầu: 10ml (2 thìa cà phê)
Rau xanh: 20g (2 thìa cà phê)
12h: Sữa: 200ml
14h: Chuối tiêu: 1 quả hoặc đu đủ 1 miếng
17h: Cháo thịt (cá, tôm, trứng) + rau + dầu
Nếu trẻ đang bú mẹ vẫn phải tiếp tục cho bú và thời gian cho bú kéo dài từ 18 – 24 tháng. Khi cai sữa vẫn nên cho trẻ ăn thêm sữa bò hoặc sữa đậu nành.
Trẻ 25 – 36 tháng
7h: Sữa cao năng lượng: 200ml
11h: Cơm nát + thịt (cá, trứng, tôm…) + canh rau.
Cơm: 2 lưng bát (70g gạo), thịt: 50g (hoặc trứng: 1 quả), rau: 100g, dầu (mỡ): 5g
14h: Cháo + thịt + rau + dầu: 200ml
Gạo tẻ: 30g (1 nắm tay), thịt nạc: 50g; dầu: 10ml (2 thìa cà phê); rau xanh: 20g (2 thìa cà phê).
17h: Cơm nát + trứng (thịt, cá, tôm…) + canh rau
20h: Hỗn hợp bột dinh dưỡng: 200ml, hoặc súp: khoai tây thịt + rau + dầu (mỡ): 1 bát con.
Súp khoai tây gồm có khoai tây: 100g (1 củ to); thịt (gà, bò, lợn): 50g; bắp cải: 50g, dầu (mỡ): 1 thìa cà phê.
Ăn thêm các loại quả chín theo nhu cầu của trẻ.
Đọc nhiều tin tức về Sức khỏe hơn tại: Thông tin sức khỏe
Trích dẫn từ Viện dinh dưỡng Quốc Gia
Phạm Minh Thảo
